Bước sóng là gì? Đặc điểm, vai trò bước sóng ánh sáng trong đời sống

Bước sóng là một thuật ngữ cơ bản đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người và ảnh hưởng đến tầm nhìn của con người. Tuy nhiên không phải ai cũng có những kiến ​​thức liên quan đến vấn đề này. Vậy, bước sóng là gì? Nêu đặc điểm của bước sóng? Hãy cùng muahangdambao.com tìm hiểu rõ hơn qua bài viết sau nhé!

Bước sóng là gì?

Bước sóng là khoảng cách giữa hai điểm (điểm mà sóng đạt giá trị cực đại) hay khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm dao động cùng pha hay ngắn gọn hơn là giữa hai cấu trúc lặp lại của một sóng, tại một thời điểm nhất định. xác định.

Thông thường, bước sóng sẽ được biểu thị bằng chữ Lam Da trong tiếng Hy Lạp với các đường cong dài, lên xuống theo các hướng khác nhau. Các bước sóng ở các thời điểm khác nhau sẽ có ký hiệu và hình dạng khác nhau để biểu thị các giá trị tương ứng.

• Ký hiệu: (còn được gọi là lamda)
• Công thức bước sóng: = vxf = vx T

Cụ thể trong đó:

• λ: Là bước sóng (m)
• v là tốc độ truyền sóng (m/s)
• T: Là chu kỳ sóng (s)
• f: Là tần số sóng (Hz)

Phân loại các bước sóng ánh sáng có thể nhìn thấy bằng mắt thường

Ánh sáng khả kiến ​​hay ánh sáng khả kiến ​​chỉ bao gồm một phần rất nhỏ trong toàn bộ phổ bức xạ điện tử. Tuy nhiên, đó là vùng tần số duy nhất mà mắt thường của chúng ta có thể đáp ứng được.

Trong vùng quang phổ này, mắt người có thể nhìn thấy ánh sáng có bước sóng từ 380 nm đến 700 nm, cũng là dải ánh sáng từ tím đến đỏ. Bước sóng của các màu nhìn thấy được là:

• Ánh sáng tím: Bước sóng từ 380nm đến 440nm
• Ánh sáng chàm: Bước sóng từ 430nm đến 460nm
• Ánh sáng xanh: Bước sóng từ 450nm đến 510nm
• Ánh sáng xanh: Bước sóng từ 500 nm đến 575 nm
• Ánh sáng vàng: Bước sóng từ 570nm đến 600nm
• Ánh sáng màu cam: Bước sóng từ 590nm đến 650nm
• Ánh sáng đỏ: Bước sóng từ 640nm đến 760nm

Những bước sóng ngắn và nhỏ hơn 380nm nằm ngoài vùng ánh sáng tím như bước sóng tia X, tia Gamma, tia cực tím,… mắt người sẽ không thể nhìn thấy do nguồn năng lượng quá cao. Đồng thời, các bước sóng này sẽ gây nguy hiểm cho mắt chúng ta khi nhìn thẳng vào. Thông thường các bước sóng ngắn sẽ được sử dụng nhiều trong các ứng dụng y tế như chụp X-quang.

Trong khi đó, các bước sóng dài hơn và lớn hơn 760nm bên ngoài vùng ánh sáng đỏ năng lượng thấp, chẳng hạn như bước sóng của tia hồng ngoại, vi sóng và tia vô tuyến, không thể nhìn thấy bằng mắt thường.

Nêu đặc điểm của bước sóng ánh sáng?

Nói đến đặc điểm, tính chất của bước sóng ánh sáng không thể không nói đến hiện tượng tán sắc ánh sáng. Đây là hiện tượng tách một chùm ánh sáng trắng phức tạp thành các chùm sáng đơn sắc. Thông thường hiện tượng tán sắc ánh sáng này sẽ xảy ra khi chiếu chùm ánh sáng trắng qua lăng kính. Trong đó:

* Ánh sáng đơn sắc:

Là ánh sáng không bị tán sắc khi chiếu qua lăng kính nên mỗi ánh sáng đơn sắc sẽ có một màu nhất định và gọi là màu đơn sắc. Mỗi màu đơn sắc trong các môi trường khác nhau như rắn, lỏng, khí, chân không,… sẽ có một bước sóng xác định.

Khi ánh sáng truyền qua các môi trường trong suốt khác nhau thì tần số của ánh sáng không thay đổi nhưng tốc độ ánh sáng sẽ thay đổi dẫn đến bước sóng thay đổi.

* Ánh sáng trắng

Là tập hợp của các ánh sáng đơn sắc khác nhau vô hạn có màu biến đổi liên tục từ đỏ đến tím. Chiết suất của các chất trong suốt sẽ thay đổi theo màu sắc của ánh sáng và tăng dần từ đỏ đến tím.

Dải có màu giống như cầu vồng (có vô số màu, được chia thành 7 màu chính là đỏ, da cam, vàng, lục, lam, chàm, tím) được gọi là quang phổ của ánh sáng trắng. Những dải quang phổ này được tìm thấy trong nhiều lĩnh vực khác nhau và đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày.

Xem thêm: Tần suất là gì? Các thông tin liên quan đến tần số cơ bản nhất.

Nêu vai trò của bước sóng trong cuộc sống?

Bước sóng của ánh sáng có nhiều ứng dụng trong đời sống hàng ngày, cụ thể là:

Các bước sóng với công suất khác nhau có thể linh hoạt trong từng công việc

Mỗi loại ánh sáng sẽ có bước sóng khác nhau tương ứng với mỗi công suất khác nhau. Do đó, chúng ta có thể dễ dàng thay đổi linh hoạt để phù hợp hơn với từng công việc. Ví dụ: Thủy tinh có độ cứng cao nên khắc thủy tinh bằng laser sẽ cần sử dụng tia laser có bước sóng với mức năng lượng cao từ 10,6 um hay 355 nm.

Trong y học, phẫu thuật mắt thường sử dụng tia Laser Argon (Ar) công suất thấp có bước sóng từ 488 nm đến 514,5 nm, v.v.

Các bước sóng khác nhau sẽ cho màu sắc khác nhau giúp ứng dụng trong cuộc sống

Với một số công việc đặc thù như làm xây dựng, xưởng sản xuất,… thì việc theo dõi cũng như thấy trước một số ánh sáng khác của môi trường hay tia laser ở một số dụng cụ như: Máy cân bằng laser, máy đo xa,… có bước sóng là màu xanh lá cây từ 490 đến 570 nm hoặc màu đỏ từ 630 đến 750 nm giúp các kỹ sư xây dựng làm việc dễ dàng hơn mà không gặp bất kỳ khó khăn nào. .

Bước sóng vô tuyến là gì?

Bước sóng vô tuyến hay sóng vô tuyến có tên tiếng anh là “radio wave”, gọi tắt là radio. Đây là một loại bức xạ điện từ có bước sóng nằm trong phổ điện từ dài hơn vi ba (vi ba).

Sóng vô tuyến điện thường có tần số từ 3 kHz đến 300 GHz, tương ứng với bước sóng từ 100 km đến 1 mm. Nó, giống như các sóng điện từ khác, di chuyển với tốc độ ánh sáng.

Sóng vô tuyến thường được tạo ra một cách tự nhiên bởi sét hoặc bởi các vật thể thiên văn. Sóng vô tuyến do con người tạo ra được sử dụng cho radar, phát thanh truyền hình, liên lạc vô tuyến di động và cố định, liên lạc vệ tinh, hệ thống mạng máy tính, hệ thống định vị và nhiều ứng dụng khác. sử dụng khác.

Các tần số khác nhau của sóng vô tuyến sẽ có đặc tính lan truyền khác nhau trong bầu khí quyển của Trái đất; Sóng dài thường truyền theo đường cong của Trái đất, còn sóng ngắn do bị phản xạ từ tầng điện ly nên có thể truyền đi rất xa, các sóng có bước sóng ngắn hơn sẽ bị phản xạ yếu hơn và truyền theo đường thẳng.

Bước sóng tia cực tím là gì?

Tia cực tím còn được gọi với nhiều tên gọi khác nhau như tia cực tím, tia UV (Ultraviolet). Đây là bức xạ điện từ có bước sóng từ 10 nm đến 380 nm. Theo bảng phân chia bức xạ điện từ ta thấy tia tử ngoại có bước sóng ngắn hơn ánh sáng nhìn thấy nhưng dài hơn tia X. Tia cực tím hiện nay được chia thành 2 loại chính như sau: sau:

• Tia tử ngoại nằm trong dải bước sóng từ 380 đến 200 nm
• Tia tử ngoại xa hoặc tử ngoại chân không có bước sóng từ 200 đến 10 nm.

Nếu chúng ta chia tia cực tím theo tác dụng của nó đối với sức khỏe con người thì cũng có thể chia theo cách sau:

• UVA có bước sóng từ 380 đến 315 nm còn được gọi là sóng dài hay “ánh sáng đen”.
• UVB có bước sóng từ 315 đến 280 nm được gọi là bước sóng trung bình.
• UVC có bước sóng từ tính ngắn hơn 280 nm được gọi là sóng ngắn hoặc khử trùng.

Xem thêm: Cảm ứng điện từ là gì? Nó được ứng dụng như thế nào trong cuộc sống?

Bước sóng quang phổ là gì?

Quang phổ hay còn gọi là độ phân chia quang học, nó được hiểu đơn giản là dải màu giống như bảy sắc cầu vồng (7 màu cơ bản) nhận được trên màn hình khi xảy ra hiện tượng tán sắc ánh sáng.

Quang phổ học được các nhà nghiên cứu khoa học sử dụng rộng rãi khi phân chia ánh sáng thu được từ lăng kính hoặc lưới nhiễu xạ thành các độ dài hoặc bước sóng màu khác nhau của nó.

Hi vọng bài viết cụ thể trên đây của chúng tôi đã giúp bạn đọc hiểu được bước sóng là gì cũng như những thông tin hữu ích liên quan đến chủ đề này. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào muốn được giải đáp, hãy để lại bình luận ngay bên dưới bài viết này để cùng nhau trao đổi thêm nhé!