Câu đặc biệt là gì? Cách xác định câu đặc biệt và nêu ví dụ là chủ đề hôm nay pgdninhphuoc.edu.vn cùng bạn tìm hiểu. Hãy đọc thật kĩ bài viết sau để hiểu rõ hơn nhé.!
Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng từng loay hoay với những bài tập về câu đặc biệt trong chương trình Ngữ văn 7. Nhưng lâu dần sẽ không mấy ai nhớ rõ. Thế nào là câu đặc biệt? Hoặc làm thế nào để họ làm việc? Hiểu được điều đó, chúng tôi đã tổng hợp toàn bộ kiến thức cũng như bài tập về kiểu câu này, các bạn cùng tham khảo nhé!
Thế nào là câu đặc biệt? Ví dụ
Đây là kiểu câu không được cấu tạo theo cấu trúc cụm chủ vị như các câu đơn thông thường. Nói cách khác, câu đặc biệt hoàn toàn không tuân theo một quy tắc ngữ pháp nào.
Ví dụ:
Ôi trời! Bông hoa mới đẹp làm sao!
“Ồ! Lại quên mang theo chìa khóa nhà!”
Trong hai ví dụ trên, câu “Wow!” và “Ồ!” là câu đặc biệt.
Thông thường, loại câu này được tạo thành từ một từ hoặc một cụm từ nhất định. Vì vậy, câu đặc biệt được cho là kiểu câu ngắn gọn nhất trong ngữ pháp tiếng Việt.
Tác dụng của câu đặc biệt
Trong văn viết hay giao tiếp hàng ngày, câu đặc biệt được sử dụng rất phổ biến với các mục đích như:
Thể hiện cảm xúc của người nói!
Ví dụ: ‘Rất vui mừng! Đề thi lần này hơi khó nhưng em vẫn được điểm 9”.
=> Câu “Rất vui” được dùng để diễn tả cảm xúc vui mừng, phấn khởi của người nói khi bài kiểm tra đạt điểm cao mặc dù bài kiểm tra hơi khó.
Xác định thời gian hoặc địa điểm cụ thể xảy ra sự việc:
Ví dụ: “Một đêm mùa đông. Cái lạnh thấu xương vẫn không ngăn nổi gánh bánh rán của chị ở mọi ngõ ngách phố thị“.
=> Câu “một đêm mùa đông” được sử dụng để chỉ định một thời gian cụ thể.
Hiển thị chức năng gọi-đáp:
Ví dụ: “Bố! Bố giúp con làm diều tre với! – ĐÚNG!”.
=> Câu đặc biệt “Bố ơi!” và “Vâng!” được sử dụng với chức năng gọi và trả lời.
Dùng với mục đích liệt kê hoặc thông báo về sự có mặt của một sự vật/hiện tượng:
Ví dụ: “Một buổi sớm ồn ào ở một làng chài nhỏ bên sông. Tiếng sóng. Tiếng người….”.
=> “Tiếng sóng. Tiếng người” được dùng để liệt kê những âm thanh xảy ra vào buổi sáng sớm ở một làng chài nhỏ.
Cách nhận biết câu đặc biệt
So với các kiểu câu thông thường như câu đơn hay câu ghép, có thể dễ dàng nhận biết vì kiểu câu này rất ngắn và không được cấu tạo theo mô hình cụm chủ vị.
Nhưng câu đặc biệt và câu rút gọn có cấu trúc khá giống nhau nên việc nhận biết càng trở nên khó khăn hơn nếu bạn chưa thực sự hiểu bản chất của hai loại câu này. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể phân biệt chúng dựa vào những đặc điểm sau:
| câu đặc biệt | câu rút gọn | |
| Ý tưởng | Vì không được kết cấu theo cấu trúc cụm chủ vị nên không thể khôi phục lại những phần còn thiếu đó. | Đây là kiểu câu đã lược bỏ một trong hai thành phần chủ ngữ – vị ngữ, thậm chí cả chủ ngữ và vị ngữ nên có thể khôi phục lại hoàn toàn. |
| Chức năng | Dùng để bộc lộ cảm xúc, gọi – đáp, liệt kê hoặc thông báo sự có mặt của hiện tượng, sự vật,… | Giúp câu văn trở nên ngắn gọn, súc tích và không lặp từ. |
| Ví dụ | “Mẹ! Chiếc váy này thật đẹp.”
=> “Mẹ!” là câu đặc biệt bộc lộ cảm xúc của người nói và không được cấu tạo theo mô hình cụm chủ vị. |
“Ngoài đá bóng, bida, bóng chuyền, cầu lông, tennis, bóng bàn, em còn biết chơi môn thể thao nào nữa không? – “Bóng ném và bóng rổ”.
=> “Bóng ném và bóng rổ” là câu rút gọn có bỏ phần chủ ngữ. Ta có thể trình bày lại câu này như sau: “Tôi cũng biết chơi bóng ném và bóng rổ.” |
Các dạng bài tập về câu đặc biệt
Dạng bài 1: Đặt câu
Bài thi có thể yêu cầu bạn đặt 1 câu, 2 câu đặc biệt hoặc nhiều hơn về một chủ đề nào đó hoặc tự chọn. Dạng bài tập này sẽ giúp củng cố kiến thức cơ bản cho học sinh.
Dạng bài 2: Xác định câu rút gọn, câu đặc biệt trong đoạn văn cho sẵn và nêu tác dụng của chúng.
Với dạng bài tập này các em cần nắm vững khái niệm câu rút gọn, thế nào là câu đặc biệt và sự khác nhau giữa hai loại câu này để không bị nhầm lẫn khi phân biệt.
Hơn nữa, chỉ ra tác dụng của chúng còn giúp tăng khả năng cảm thụ văn học.
Dạng 3: Viết đoạn văn ngắn có sử dụng câu đặc biệt. Chỉ rõ và nêu tác dụng của chúng.
Để làm tốt dạng bài này, các em cần vận dụng tối đa kiến thức làm văn và kiến thức câu đặc biệt.
Hy vọng với những thông tin chia sẻ trên sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về câu đặc biệt. Trong quá trình tham khảo nếu có bất kỳ thắc mắc nào vui lòng để lại ở bình luận bên dưới bài viết, chúng tôi sẽ giải đáp cho bạn trong thời gian sớm nhất!
Danh Mục: Là Gì