Chất đạm là gì? Có trong thực phẩm nào? Thừa chất đạm sẽ bị bệnh gì?

Dinh dưỡng là yếu tố vô cùng quan trọng quyết định hàng đầu đến sức khỏe và sự dẻo dai của cơ thể. Một bữa ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng phải đảm bảo cả về số lượng cũng như chất lượng, trong đó thì chất đạm là một trong những chất dinh dưỡng không thể thiếu. Vậy chất đạm là gì? Đóng vai trò ra sao? Và thường sẽ có trong loại thực phẩm nào? Cùng muahangdambao.com khám phá câu trả lời trong bài viết cụ thể dưới đây nhé!

Chất đạm là gì?

Chất đạm tiếng Anh là gì? Đạm hay còn được gọi với cái tên là protein – là một loại dưỡng chất cực kỳ quan trọng trong khẩu phần ăn hàng ngày giúp xây dựng và tái tạo tất cả các mô trong cơ thể con người.

Đạm đóng một vai trò thiết yếu trong việc điều tiết, hấp thụ để giúp cơ thể có 1 sức khỏe và sức đề kháng tốt và hoàn thiện nhất. Ngoài ra, protein còn giúp tạo ra rất nhiều hormone và enzyme để điều hòa các quá trình và phản ứng hóa học diễn ra trong cơ thể.

Protein cũng là nguồn duy nhất cung cấp nitrogen, một loại chất cần thiết cho mọi loài sinh vật tồn tại trên Trái Đất. Trung bình, tỷ lệ chất đạm trong cơ thể con người sẽ dao động trong khoảng từ 10% đến 20% trọng lượng, tùy thuộc vào cơ thể béo gầy, người già hay trẻ, nam hoặc nữ.

Đạm không phải là 1 chất đơn thuần, nó là tổng hợp từ nhiều hợp chất hữu cơ khác nhau với thành phần căn bản là một chuỗi 22 loại amino acid riêng biệt. Mỗi loại đạm sẽ lại có một số amino acid đặc biệt và chúng được kết nối với nhau theo 1 thứ tự riêng.

Những amino acid này luôn phân biến hoặc được tái sử dụng bên trong cơ thể và bắt đầu từ khi mới hình thành nên bào thai và kéo dài suốt cuộc đời của con người. Theo nghiên cứu của các chuyên gia, cơ thể người với thể trạng hoàn chỉnh sức khoẻ ổn định sẽ cần có ít nhất là 10.000 loại protein khác nhau kết hợp lại.

Trong chất đạm gồm những gì?

Chất đạm sẽ chứa các amino axit, là thành phần chủ yếu và quan trọng nhất để cấu tạo nên các gen di truyền và nhiễm sắc thể. Nếu không có chất đạm thì cơ thể chúng ta sẽ không thể phát triển, các cơ quan nội tạng từ đó sẽ không thể hoạt động bình thường được.

Chất đạm có vai trò gì với sức khoẻ con người?

Chất đạm có tác dụng gì là câu hỏi được đông đảo người dân quan tâm hiện nay. Cùng tìm hiểu xem loại chất này có vai trò quan trọng thế nào đối với chúng ta nhé!

Cải thiện tối đa sức khỏe cơ bắp

Đây là 1 chức năng quen thuộc nhất của protein và luôn được nhắc tới. Không phải vô cớ mà các huấn luyện viên thể hình lại khuyến khích các bạn bổ sung thêm protein cho cơ thể của mình nếu muốn sở hữu một vóc dáng đẹp cùng cơ bắp săn chắc.

Khi thực hiện các thí nghiệm tìm hiểu về protein, các nhà khoa học đã đánh giá rằng protein đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc xây dựng nên các khối cơ trong cơ thể con người. Chúng thường có mặt trong các mô cơ dưới dạng nhiều vi chất. Và đặc biệt hơn nữa, sự phát triển của cơ sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào sự đầy đủ của protein trong cơ thể mỗi người.

Giúp nâng cao hệ thống miễn dịch cho cơ thể

Kháng thể hay còn được gọi là các protein đặc biệt sẽ có khả năng tự bảo vệ cơ thể cho chúng ta. Bởi vì các kháng thể này có thể phát hiện ra được những “kẻ gây bệnh” tiềm ẩn bên trong cơ thể.

Khi phát hiện ra sự xuất hiện của “kẻ thù” gây bệnh, cơ thể sẽ bắt đầu có những phản ứng với các yếu tố này để nhận biết xem chúng thuộc vào nhóm vi khuẩn hay virus nào để rồi sau đó sẽ tạo ra những kháng thể cụ thể nhằm vô hiệu hóa các vi khuẩn gây hại này trước khi quá muộn.

Cải thiện khả năng hoạt động của hệ thống các dây thần kinh

Protein cũng mang trong mình một trọng trách cực kỳ quan trọng là tạo nên sự trơn tru trong hoạt động của hệ thần kinh. Những protein thụ thể sẽ hỗ trợ tối đa trong việc truyền các tín hiệu tới tế bào và điều chỉnh lại hệ thần kinh trung ương.

Tái tạo các mô và tế bào

Thực chất collagen chính là 1 loại protein dạng sợi quan trọng đối với làn da và mái tóc của mỗi chúng ta. Các chuyên gia nghiên cứu đã nhận định rằng, collagen sẽ cung cấp cho các tế bào, mô và cơ quan như da, móng tay và tóc được phục hồi và bảo vệ liên tục. Do vậy, để có thể duy trì một cơ thể khỏe mạnh thì việc tái tạo và phục hồi các tế bào và mô là vô cùng quan trọng đối với mỗi chúng ta.

Cân bằng sự phát triển của hormone

Enzyme là 1 dạng protein xúc tác có vai trò quan trọng quyết định đến tất cả các quá trình sinh hóa cũng như phản ứng của cơ thể. Ngoài ra, còn có các hormone khác như là insulin, hormone tăng trưởng và glucagon cũng là một loại protein đóng vai trò quan trọng trong các duy trì các chức năng hoạt động của cơ thể.

Hỗ trợ vận chuyển và lưu trữ các chất bên trong cơ thể

Protein có chức năng vận chuyển cũng như lưu trữ các chất khác nhau trên từng màng tế bào. Điều quan trọng mà protein mang lại cho cơ thể chính là sự lưu thông trơn tru của máu đi khắp nơi để nuôi dưỡng các tế bào.

Cung cấp đầy đủ các loại năng lượng cho cơ thể vận động

Protein cấu thành nên enzyme và những enzyme này sẽ hoạt động như một chất xúc tác sinh học với nhiệm vụ cao cả chính là chuyển hóa thức ăn thành năng lượng cho cơ thể phục vụ các hoạt động hàng ngày.

Xem thêm: Silicon là gì? Silicon là nhựa hay cao su? có độc không?

Chất đạm có trong thực phẩm nào?

Chất đạm có ở đâu, cùng tìm hiểu những thông tin sau đây:

Nguồn cung cấp chất đạm có trong các thực phẩm từ động vật

–  Thịt: Các loại thịt, đặc biệt là thịt bò nạc sẽ rất giàu chất đạm (protein). Cứ 85 gram thịt bò nấu chín sẽ chứa 10% chất béo, 22 gram protein và 184 calo. Ngoài ra, thịt bò cũng là nguồn cung cấp creatine cực kỳ dồi dào. Bạn nên lựa chọn những miếng thịt bò nạc ít có mỡ và chọn các loại bò được nuôi thả ăn cỏ tự nhiên thay vì bò được cho ăn thức ăn công nghiệp để đảm bảo giàu chất dinh dưỡng hơn. Ngoài thịt bò, bạn cũng có thể ăn ức gà (bỏ xương và không sử dụng lớp da) để cung cấp 1 lượng lớn protein vừa đủ cho cơ bắp mà không sợ tăng cân nhé.

–  Các loại hải sản: Trong hải sản có hàm lượng chất đạm rất cao, chất lượng tốt cùng các axit amin cân đối. Đặc biệt hơn là cá, bởi cá ngoài nổi tiếng chứa các chất béo omega 3-6 thì nó còn chứa các vi chất cực kỳ thiết yếu khác như A, D, B12 và chất đạm. Trong đó, cá ngừ vây vàng là loại hải sản được đánh giá cao nhất vì cung cấp protein chất lượng cao và 1 lượng lớn các vitamin B, selenium giúp chống lại oxy hóa mạnh. Ngoài ra thì trong tôm, lươn, cua cũng có chứa hàm lượng và chất lượng đạm không kém gì so với thịt và cá. Đặc biệt, bạch tuộc chứa tới 25 gram protein/85 gram.

– Trứng: Protein và các axit amin cần thiết được tìm thấy khá nhiều trong trứng. Chỉ cần ăn 1 quả trứng thì bạn đã cung cấp cho cơ thể 6 gram protein rồi. Bên cạnh đó, trứng vịt lộn cũng có chứa nhiều chất đạm và các nội tiết tố kích thích chuyển hoá trong cơ thể người sử dụng.

– Sữa: Sữa cũng là 1 trong những nguồn cung cấp protein rất đáng tin cậy. Bởi sữa không chỉ thơm ngon, dễ uống mà nó còn chứa đầy đủ các protein, chất béo, vitamin và nhiều dưỡng chất thích hợp cho trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, chất béo có trong sữa cũng sẽ giúp bạn hấp thu được các chất dinh dưỡng khác tốt hơn, ví dụ như vitamin D.

Nguồn cung cấp chất đạm thực vật

 – Đậu: Đậu có chứa hàm lượng protein tương đối cao. Do đó đậu nành và các chế phẩm được làm từ đậu nành như đậu phụ hay sữa đậu nành đều có chứa giá trị dinh dưỡng tương đương với đạm từ động vật. Bên cạnh đó, chúng còn giúp cung cấp thêm các chất xơ, vitamin cũng như khoáng chất giúp phòng chống lại ung thư và giảm thiểu các bệnh về tim mạch. ​

– Vừng, lạc: Hàm lượng chất đạm có trong vừng, lạc cũng khá cao nhưng chất lượng vẫn kém hơn đậu đỗ. Khi rang lạc sẽ không làm ảnh hưởng quá nhiều tới chất lượng chất đạm.

– Ngũ cốc: Mầm lúa mạch và ngũ cốc nguyên cám giàu dưỡng chất và là nguồn cung cấp protein thực vật có chất lượng cao. Mỗi 26 gram ngũ cốc sẽ chứa tới 6 gram protein. Vì vậy hãy bổ sung ngũ cốc vào thực đơn mỗi buổi sáng để có thể cung cấp đầy đủ năng lượng cho cơ thể trước 1 ngày dài năng động các bạn nhé. Ngoài ra, diêm mạch ắt hẳn cũng đã không còn xa lạ gì đối với các tín đồ tập gym. Diêm mạch Nam Mỹ là loại ngũ cốc hiếm hoi chứa đựng đầy đủ các axit amin thiết yếu và nguồn protein hoàn hảo cho việc luyện tập cơ bắp hàng ngày.

Thừa chất đạm sẽ bị bệnh gì?

Việc tiêu thụ quá mức protein cho phép có thể dẫn đến nguy cơ mắc phải một số biến chứng về sức khoẻ như sau:

Tăng cân không kiểm soát

Mặc dù chế độ ăn giàu protein có thể giúp bạn giảm cân nhưng loại giảm cân này sẽ chỉ xảy ra trong 1 thời gian ngắn hạn mà thôi. Trong khi đó các protein dư thừa thường sẽ được lưu trữ lại ở cơ thể dưới dạng chất béo, trong khi dư thừa axit amin lại được bài tiết ra ngoài. Điều này có thể dẫn đến hiện tượng tăng cân theo thời gian.

Mắc chứng hôi miệng

Nạp vào cơ thể 1 lượng lớn protein có thể sẽ dẫn đến tình trạng hôi miệng, đặc biệt là nếu bạn tiêu thụ quá ít carbohydrate. Nguyên nhân chính  một phần là do cơ thể của bạn đã đi vào trạng thái trao đổi chất được gọi là ketosis, quy trình này sẽ tạo ra các hóa chất có mùi giống như trái cây bị lên men.

Tình trạng táo bón kéo dài

Do chế độ ăn giàu protein nhưng lại làm hạn chế carbohydrate nên sẽ dẫn đến ít lượng chất xơ và gây ra hiện tượng táo bón. Vì vậy, không nên quá lạm dụng chất đạm mà bạn cần tăng lượng nước uống cùng chất xơ để giúp ngăn tình trạng táo bón có thể xảy ra.

Tình trạng tiêu chảy liên miên

Ăn quá nhiều các chế phẩm từ sữa hoặc thực phẩm được chế biến sẵn, cùng với đó là việc thiếu chất xơ, có thể sẽ gây ra bệnh lý tiêu chảy. Điều này sẽ đặc biệt chính xác nếu bạn chỉ dung nạp đường sữa hoặc tiêu thụ các nguồn protein như thịt bò, cá, thịt gia cầm mà không bổ sung thêm rau.

Rơi vào tình trạng mất nước

Do dư thừa chất đạm nên cơ thể của bạn sẽ đào thải các nitơ dư thừa cùng với chất lỏng và nước ra ngoài. Hiện tượng này có thể khiến cho cơ thể bị mất nước mặc dù bạn không có cảm giác khát nhiều hơn lúc bình thường.

Làm tăng nguy cơ mắc ung thư

Các nghiên cứu của các nhà khoa học đã chỉ ra rằng một số chế độ ăn quá giàu protein, đặc biệt là protein từ các loại thịt đỏ có liên quan chính đến việc tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khác nhau trong đó có cả ung thư. Ăn quá nhiều thịt đỏ hoặc thịt đã được chế biến sẵn sẽ gây ra các bệnh lý liên quan trực tiếp đến ung thư đại trực tràng, ung thư vú và tuyến tiền liệt.

Ngược lại, nếu bạn ăn protein từ các nguồn khác hợp lý hơn thì có thể giúp giảm nguy cơ mắc ung thư do đã hạn chế được lượng hormone, các hợp chất có thể gây ung thư và chất béo có bên trong thịt.

Làm gia tăng nhanh hơn các bệnh lý liên quan đến tim mạch

Ăn quá nhiều thịt đỏ và các thực phẩm được làm từ sữa béo trong chế độ ăn giàu protein sẽ có nguy cơ rất cao dẫn đến bệnh tim. Nguyên nhân là do sự tăng tiêu thụ 1 lượng lớn chất béo bão hòa và cholesterol.

Nguy cơ mắc bệnh gout

Bệnh gout sẽ có cơ hội được phát triển khi có quá nhiều axit uric bên trong máu. Sự dư thừa axit uric này có thể là hậu do chế độ ăn có nhiều protein đem lại hoặc cơ thể bạn đã sản xuất quá nhiều axit uric.

Xem thêm: Hàn the là gì? là chất hoá học nào? có độc không?

Thiếu chất đạm sẽ bị bệnh gì?

Vậy nếu khẩu phần ăn hàng ngày của chúng ta quá thiếu chất đạm thì sẽ có những nguy cơ gì?

–  Khi khẩu phần ăn hàng ngày thiếu đi các thực phẩm có chứa chất đạm chắc chắn sẽ dẫn tới việc hấp thu và vận chuyển một số chất dinh dưỡng khác bị ảnh hưởng lớn dù cho trong khẩu phần ăn của cơ thể không hề thiếu chất dinh dưỡng đó.

–  Khi lượng protein ở trong máu quá thấp khiến cho áp lực thẩm thấu trong lòng mạch cũng giảm theo, dẫn tới hiện tượng nước thoát ra khỏi lòng mạch vào khoảng gian bào dẫn tới hiện tượng phù nề toàn cơ thể.

–  Cơ thể thiếu đi chất protein sẽ dẫn đến các tình trạng như là: Suy nhược cơ thể, gầy yếu, rụng tóc kéo dài, làn da mất đi độ đàn hồi cần thiết, cơ và xương kém phát triển, kinh nguyệt và các nội tiết tố bị rối loạn, da trở nên xanh xao, mệt mỏi liên miên,…

Chính vì thế, chúng ta cần thiết phải bổ sung đạm trong khẩu phần ăn mỗi ngày với liều lượng phù hợp để có thể duy trì 1 sức khỏe. Tuyệt đối không được loại bỏ chất đạm ra khỏi các bữa ăn hàng ngày.

Chúng ta không thể nào phủ nhận được vai trò vô cùng quan trọng của chất đạm – protein trong chế độ ăn uống hàng ngày bởi nó giúp xây dựng và đổi mới các tế bào, cung cấp nguồn năng lượng dồi dồi và giúp cơ thể hấp thu tốt hơn các vitamin có lợi như A, D, E, K.

Tuy nhiên, chúng ta cũng không nên quá lạm dụng các chất đạm mà nên kết hợp chúng trong một chế độ ăn lành mạnh, cân bằng, khoa học với đầy đủ các chất dinh dưỡng khác nhau như: Bột đường, chất xơ, chất béo, vitamin và khoáng chất… để có thể sở hữu 1 cơ thể khỏe mạnh cũng như vóc dáng hoàn hảo săn chắc bạn nhé!

Những lưu ý quan trọng khi bổ sung protein cho cơ thể

Để tránh gây ra những hậu quả không đáng có khi sử dụng chất đạm, bạn hãy lưu ý những điều sau đây:

– Sử dụng quá nhiều chất đạm thì lượng đạm dư thừa sẽ phải thông qua xử lý ở gan và thận thì mới có thể thải ra ngoài theo đường tiểu. Khi làm việc quá độ thì điều này sẽ gây hại cho hoạt động của gan thận của chúng ta.

– Bên cạnh đó thì các chất đạm dư thừa bên trong cơ thể sẽ được chuyển hóa và tích tụ lại thành mỡ bên dưới da, gây ra các bệnh béo phì, máu nhiễm mỡ,…

– Đối với những trẻ em kén ăn, phụ nữ có thai (đang cho con bú) hoặc người già có chế độ dinh dưỡng hàng ngày chưa hợp lý thì ta cần phải bổ sung thêm 1 lượng chất đạm vừa đủ cho cơ thể thông qua các loại sữa.

– Các nhà sản xuất sẽ có từng nghiên cứu và cho ra những loại sản phẩm thích hợp với nhu cầu dinh dưỡng của từng đối tượng, ở những độ tuổi khác nhau nên bạn cần tìm hiểu thật kỹ trước khi mua các thực phẩm bổ sung chất đạm.

Protein là 1 loại chất dinh dưỡng rất quan trọng đối với cơ thể của mỗi chúng ta, một cơ thể khỏe mạnh sẽ cần được cung cấp đầy đủ protein. Hy vọng thông qua bài viết này, bạn đã có thể hiểu được protein là gì, chức năng của chúng ra sao và chúng thường có trong những loại thực phẩm nào để bổ sung kịp thời cho cơ thể nhé!