Chơi chữ là gì? Tìm hiểu về các lối chơi chữ thường dùng

Chơi chữ thể hiện khả năng biến hóa ngôn từ một cách khéo léo, nghệ thuật của ai đó. Thực tế, chơi chữ không hề đơn giản khi nó đòi hỏi sự nhanh nhạy và kiến ​​thức sâu rộng. Vậy chơi chữ là gì? Có cách chơi chữ nào quen thuộc không? Sau đây sẽ là những kiến ​​thức xung quanh vấn đề này, hãy cùng muahangdambao.com theo dõi.

Chơi chữ là gì?

Theo định nghĩa của ngữ văn 7, đây là cách chuyển từ nhuần nhuyễn kết hợp với nghệ thuật của người Việt Nam ta. Nó thường được sử dụng khá phổ biến trong thơ ca chính thống và ca dao, tục ngữ gắn liền với cuộc sống hàng ngày của người dân. Chơi chữ là lợi dụng đặc điểm về âm và nghĩa để làm cho câu thơ, bài văn thêm hóm hỉnh, trào phúng và có tính giáo dục cao hơn.

Ví dụ chơi chữ bạn có thể tham khảo

Để các bạn hiểu hơn đó là cách chơi chữ, sau đây là một số ví dụ cụ thể:

Ví dụ 1:

“Anh về câu cá cho em/ Sau này mình cưới nhau nhé.

Các từ được chơi chữ gồm: câu cạo là hành động cạo, còn câu xòe là trẻ lại. Có thể hiểu rằng cô gái đang nhắc chàng trai cạo râu rồi hãy tính chuyện hẹn hò.

Ví dụ 2:

“Cá đối ở trong cối/ Con mèo cái ở trên mái nhà.”

Các từ chơi chữ ở đây là cá đối – cối đá và mèo cái – giàn mái. Mục đích của câu này chỉ đơn giản là tạo vần điệu cũng như sự hài hước để người nghe cảm thấy hứng thú.

Ví dụ 3:

“Muôn màu muôn vẻ, một màu mưa

Mỏi mắt mãi cũng mờ”.

Cả câu này được tính là chơi chữ khi chữ m được lặp lại xuyên suốt câu, tạo cảm giác thú vị trong cách nói.

Xem thêm: Thế nào là từ đồng âm? từ đồng nghĩa nghĩa là gì? Từ trái nghĩa có nghĩa là gì? Ví dụ

Tìm hiểu về cách chơi chữ thông dụng hiện nay

Theo tìm hiểu, hiện nay có 5 kiểu chơi chữ hiện đại gồm: Chơi chữ đồng âm, chơi chữ gần âm, chơi chữ ẩn dụ, chơi chữ và chơi chữ trái nghĩa, đồng nghĩa, gần nghĩa. Sau đây, hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về những cách chơi chữ này nhé!

Chơi chữ bằng từ đồng âm

Đây là một cách chơi chữ sử dụng nhiều từ phát âm giống nhau nhưng nghĩa khác nhau. Có thể nói đây là cách chơi phổ biến nhất.

Ví dụ: Miệng bò (1) nhưng không phải miệng bò (2) mà thực ra là miệng bò (3).

Ba từ” bò” mà chúng tôi đã nhấn mạnh ở trên đều có ý nghĩa khác nhau bao gồm:

• Bò (1): Động từ, chỉ miệng con vật đang bò trên mặt đất.
• Con bò (2): Danh từ phủ định con bò (1), có nghĩa là nó không phải là miệng của con bò.
• Bò (3): Động từ, chỉ hành động con vật đó bò trên mặt đất.

Từ dữ liệu trên, chúng ta có thể suy ra rằng đây là sên.

Chơi với các từ sử dụng các từ gần với âm thanh

Đây là một cách chơi chữ sử dụng những từ gần giống nhau chỉ khác chút ít về dấu câu nhưng nghĩa hoàn toàn khác nhau.

Ví dụ: “Có tài mà ỷ lại vào tài/ Chữ tài đi liền với chữ tài”

Hai từ gần âm trong câu trên là “tài” và “tai”. Cách chơi chữ này có tác dụng ám chỉ những người tài sắc vẹn toàn nhưng thường gắn liền với tai ương, gian khổ, cuộc đời bất hạnh. Có câu tục ngữ cha ông ta thường dùng với ý nghĩa tương tự “Hồng nhan bạc mệnh”.

Chơi chữ bằng phép điệp âm

Đây là một cách chơi chữ hay được lưu truyền trong dân gian bởi chúng thường được sử dụng trong đời sống hàng ngày của người dân cũng như trong ca dao, tục ngữ, đồng dao có tác dụng tạo sự hài hước, thú vị. Hay cách chơi chữ phiên âm này cũng được sử dụng khá nhiều trong câu đối.

• Ví dụ 1: Bà bảy béo bán bánh bèo bên bờ biển bị báo ba bốn lần
• Ví dụ 2: Năm mới đến, bạn cần tiền chi tiêu, hãy tính toán và cố gắng tìm một khoản hời

Có thể thấy cách chơi chữ ám chỉ này không hề có ẩn ý gì mà mục đích của người nói chỉ là muốn câu nói của mình hay hơn, hài hước hơn mà thôi.

Cách chơi chữ

Nói lái ở đây có thể hiểu là nói ngược. Vì thú vị nên cách chơi chữ này được sử dụng rất nhiều trong giới trẻ hiện nay. Những từ ngữ thường dùng để nói lái trong giao tiếp như: Bí mật bật mí, hiện đại hại điện, tiên đến tiền,… Rất thú vị đúng không nào?

Ví dụ: “Ta đi cưa ngọn, khi về cũng cưa ngọn?”

Đây là một câu đố dân gian sử dụng thành ngữ lái vì “xẻ đầu” ở đây có nghĩa là ngựa. Nếu để ý, bạn sẽ tìm ra câu trả lời ngay.

Chơi chữ sử dụng các cặp từ trái nghĩa, đồng nghĩa, gần nghĩa

Ví dụ 1: Chơi chữ sử dụng 2 từ trái nghĩa

“Trăng bao nhiêu tuổi khi nó già đi?

Núi bao nhiêu tuổi thì được gọi là núi?”

Hai từ trái nghĩa ở đây là già và trẻ.

Ví dụ 2: Chơi chữ sử dụng 2 từ gần nghĩa

“Nửa đêm là giờ thứ tư

Vợ và con gái tôi, phụ nữ và trẻ em.”

Hai cặp từ gần nghĩa được nói đến trong câu là con gái, con gái, vợ và phụ nữ.

Ví dụ 3: Chơi với các từ sử dụng từ đồng nghĩa

“Khi tôi đi tu, Phật bắt tôi ăn chay

Thịt chó thì ăn được chứ thịt cầy thì không”.

Hai từ đồng nghĩa ở đây là chó và cầy. Cách nói này nhằm lên án những kẻ giả dối.

Giới thiệu một số cách chơi chữ khác có thể bạn chưa biết

Ngoài 5 cách chơi chữ phổ biến mà chúng ta hay sử dụng ở trên thì những từ dưới đây tuy ít được sử dụng nhưng các bạn cũng cần lưu ý để khi làm bài không cảm thấy bỡ ngỡ bao gồm:

Một cách chơi chữ sử dụng các từ có nghĩa giống nhau

Ví dụ: “Một con kiến ​​đậu trên cành quýt. Ngựa về làng Bưởi thì chạy êm ru”.

Chơi chữ ở đây là sử dụng những từ có cùng một trường nghĩa, bao gồm: Quýt, cam, bưởi, chanh là những loại trái cây của cùng một gia đình.

Một cách chơi chữ sử dụng từ nhiều nghĩa

Ví dụ:

“Nhưng trời còn non, nước còn non.

Về phần cô bán rượu, anh vẫn say.”

Lối chơi chữ trong đoạn thơ trên là từ “say”, ta có thể hiểu chàng trai say đắm trước vẻ đẹp thiên nhiên kỳ thú như mây trời, núi nước, nhưng cũng có thể hiểu rằng chàng trai này cũng say mê cảnh sắc thiên nhiên. vẻ đẹp, sự duyên dáng, quyến rũ của cô bán rượu.

Chơi chữ bằng cách sử dụng các ký tự trích xuất

Đây là một loại từ Hán Việt được sử dụng trong các bài thơ cổ, loại này tương đối khó nhận biết nếu bạn không phải là người am hiểu nhiều về từ điển Hán Nôm.

Xem thêm: Thế nào là nghĩa tường minh và hàm ý? Ý nghĩa & cách dùng chuẩn nhất

Cách chơi chữ trong giao tiếp hàng ngày của người Việt

Sở dĩ chơi chữ trong dân gian có thể phát triển đến tận thời hiện đại là nhờ tính hài hước, hóm hỉnh, thông minh và sâu sắc vốn có của nó. Người Việt Nam với sự kết hợp từ ngữ tài tình và chất liệu ngôn ngữ vô cùng phong phú đã biến lối chơi chữ trở thành một nét đẹp nghệ thuật mà không phải ngôn ngữ nào cũng có được. Trước khi đi vào văn học, chơi chữ thường xuất hiện trong lời ăn tiếng nói hàng ngày của nhân dân.

Mục đích của thói chơi chữ trong giao tiếp hàng ngày là tạo ra tiếng cười với những bất ngờ vô cùng thú vị trong các biến thể ngôn ngữ. Người Việt Nam chúng ta đều có khả năng chơi chữ một cách “ngẫu hứng” tự nhiên, theo nhiều cách khác nhau mà không cần phải học một cách bài bản.

Hy vọng những thông tin trên đã có thể giúp bạn hiểu được chơi chữ là gì, chơi chữ thông dụng là gì, ứng dụng trong làm bài tập và ứng biến trong giao tiếp!