Gió là gì? Có mấy loại? Nguyên nhân nào sinh ra gió?

Gió tồn tại khắp mọi nơi xung quanh cuộc sống của con người và sinh vật trên Trái đất. Tuy nhiên, bạn có thực sự hiểu về gió? Hãy cùng muahangdambao.com khám phá gió là gì và những thông tin thú vị liên quan trong bài viết sau đây nhé!

Gió là gì?

Gió tiếng anh là Wind, là sự chuyển động quy mô lớn của không khí trong không gian.

Đối với Trái đất, gió là những luồng không khí lớn di chuyển trong không gian. Còn về không gian, gió Mặt trời là các chất khí hoặc các hạt tích điện từ Mặt trời di chuyển vào không gian. Gió hành tinh được hình thành khi xảy ra sự giải phóng các nguyên tố hóa học nhẹ từ bầu khí quyển của một hành tinh vào không gian.

Nguyên nhân của gió là gì?

“Sóng bắt nguồn từ gió, gió bắt đầu từ đâu?” thì câu trả lời là do sự chênh lệch áp suất khí quyển. Hiện tượng này dẫn đến việc không khí có xu hướng di chuyển từ vùng có áp suất cao đến vùng có áp suất thấp, điều này giải thích tại sao gió có tốc độ khác nhau.

Ngoài ra, không thể bỏ qua hiệu ứng Coriolis (trừ xích đạo) làm lệch hướng không khí và sinh ra gió.

Về quy mô của gió, việc sinh ra gió quy mô lớn (hoàn lưu khí quyển) chủ yếu phụ thuộc vào sự chênh lệch nhiệt độ giữa xích đạo và các cực hoặc sự quay của các hành tinh. Do bề mặt Trái đất bị ma sát, gió có xu hướng đạt trạng thái cân bằng và tốc độ cũng chậm hơn.

Các loại gió chính trên Trái đất

Chúng tôi phân loại các loại gió khác nhau chủ yếu dựa trên hướng gió thổi như sau.

Gió Mậu Dịch (gió Tín Phong)

Loại gió này thường thổi ở vùng cận xích đạo với phạm vi hoạt động là 300 vĩ độ.

Nguyên nhân hình thành là do sự chênh lệch khí áp từ vùng áp cao về vùng áp thấp (từ chí tuyến về xích đạo).

– Bắc bán cầu: gió mậu dịch chủ yếu thổi theo hướng đông bắc – tây nam.

– Nam bán cầu: gió mậu dịch thổi theo hướng Đông Nam – Tây Bắc.

• Giờ hoạt động: quanh năm, nhưng chủ yếu vào mùa hè.
• Tính chất: khô và ít mưa.

Gió Tây ôn đới

Đây là loại gió thường thổi từ các áp cao cận nhiệt đới về các áp thấp ôn đới với biên độ hoạt động ở các vĩ độ trung bình trong khoảng từ 35 đến 360 độ.

• Hướng gió chính thổi từ Tây sang Đông, trong đó Bắc bán cầu là Tây Nam và Nam bán cầu là Tây Bắc.
• Thời gian hoạt động: quanh năm, nhưng mạnh nhất vào mùa đông khi áp suất ở hai cực thấp hơn. Vào mùa hè, loại gió này ít hoạt động hơn do áp suất ở hai cực cao hơn.
• Tính chất: do xuất phát từ áp cao cận nhiệt đới nên loại gió này thường mang theo độ ẩm rất cao và lượng mưa lớn.

Gió Đông Cực

Đây là loại gió thường thổi từ vùng áp cao ở Bắc Cực và Nam Cực về phía áp thấp trong gió Tây với phạm vi hoạt động từ 900 vĩ Bắc và Nam đến 600 vĩ Bắc và Nam.

• Hướng gió chính từ Đông sang Tây, Đông Bắc và Đông Nam.
• Thời gian hoạt động: quanh năm nhưng hoạt động yếu và không thường xuyên.
• Tính chất: lạnh và khô.

gió cục bộ

Gió địa phương là gió thổi từ các miền khác nhau khi đến Việt Nam chịu ảnh hưởng của địa hình mà có những đặc điểm khác nhau. Gió địa phương bao gồm gió biển, gió đất liền và gió giật. Trong đó:

Gió biển, gió đất liền là loại gió hình thành ở ven biển có hướng gió thay đổi theo ngày và đêm. Ban ngày hướng gió thổi từ biển vào đất liền, ban đêm hướng gió thổi từ đất liền ra biển nên tính chất của hai loại gió này cũng khác nhau.

• Gió biển: thường mang lại độ ẩm cao và tạo cảm giác mát mẻ, dễ chịu.
• Gió đất: thường khô trong tự nhiên.

Gió Phồn là loại gió bị biến tính khi vượt núi hoặc cao nguyên. Loại gió này thường mang lại độ ẩm cao, nhưng khi đi qua vùng núi, nó bị cản lại và trở nên khô nóng.

Ở Việt Nam, gió Tây Nam (còn gọi là gió Lào hay gió Tây) thường hoạt động mạnh ở đồng bằng duyên hải miền Trung vào đầu mùa hè.

Nguồn gốc của luồng gió này là từ Bắc Ấn Độ Dương, sau khi vượt qua dãy Trường Sơn thì bị thay đổi tính chất, tạo nên sự khác biệt về thời tiết giữa hai bên dãy núi. Trong đó, sườn Tây (hướng gió) ẩm, sườn Đông (hướng gió) khô nóng.

Ngoài ra ở nước ta còn có 2 loại gió đặc trưng của mùa đông và mùa hạ là gió mùa tây nam và gió mùa đông bắc (gió bắc). Trong đó:

• Mùa gió Đông Bắc từ tháng 11 đến tháng 4 tạo nên mùa đông lạnh, mưa phùn ở miền Bắc và mùa khô nóng ở miền Nam.
• Mùa gió Tây Nam diễn ra từ tháng 5 đến tháng 10 tạo nên một mùa hè nóng ẩm, mưa nhiều và dông trên phạm vi cả nước, với hình thái thời tiết gió Tây đặc biệt với mưa và bão lớn.

Vai trò và ứng dụng của gió trong thực tế

• Gió có vai trò quan trọng trong đời sống, góp phần tạo nên tính chất thời tiết của một vùng, miền và đất nước.
• Gió còn ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất nông – lâm – ngư nghiệp
• Ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau từ năng lượng gió. Năng lượng gió là nguồn năng lượng sạch tự nhiên thay thế các nguồn năng lượng độc hại khác, giúp bảo vệ môi trường và tiết kiệm chi phí đầu tư.

• Trong khoa học, nghiên cứu tốc độ và hướng gió giúp dự đoán thời tiết chính xác hơn.
• Trong vận tải đường thủy, ứng dụng trong thiết kế tàu biển.
• Trong thể thao, gió được nghiên cứu và ứng dụng trong các môn thể thao liên quan đến hướng gió như cầu lông, bóng bàn, lướt ván, lướt ván…

Tác dụng của gió là gì?

Bên cạnh những lợi ích to lớn, gió cũng tiềm ẩn những hiểm họa từ sức mạnh khủng khiếp này.

Nếu tốc độ gió mạnh, quy mô lớn có thể gây thiệt hại về vật chất và nguy hiểm cho con người.

Gió cấp 7 trở lên có thể cản trở chuyển động bên ngoài. Còn sức gió từ cấp 9 trở lên có thể gây giông, lốc làm tốc mái nhà, thậm chí cả công trình xây dựng.

Vì vậy, công tác dự báo thời tiết, nhất là trên biển về tốc độ và hướng gió cần được đặc biệt quan tâm. Điều này giúp cho các tàu thuyền đang hoạt động trên biển nhanh chóng tìm được nơi neo đậu kịp thời tránh nguy cơ tố, lốc và gió giật mạnh.

Trên đây là tổng hợp kiến ​​thức liên quan đến gió. Gió là một sự tồn tại gần gũi nhưng ẩn chứa rất nhiều bí ẩn và sức mạnh bất ngờ. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu thêm về hiện tượng thiên nhiên kỳ thú này!