Nói giảm nói tránh là gì? Có gì khác so với biện pháp nói quá?

Trong ngữ pháp tiếng Việt, chúng ta thường sử dụng rất nhiều biện pháp tu từ nói giảm, nói tránh. Sau đó nói giảm nói tránh là gì? Cho ví dụ cụ thể. Nó có tác dụng như thế nào trong giao tiếp hàng ngày? Hãy cùng muahangdambao.com tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết này nhé!

nói giảm nói tránh là gì?

Theo tác giả, nói giảm nói tránh là một trong 12 biện pháp tu từ trong tiếng Việt. Biện pháp tu từ là sử dụng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác buồn bã, nặng nề, đôi khi tránh thô tục, thậm chí mất lịch sự.

Theo phần chuẩn bị bài nói, dấu hiệu để bạn nhận biết một người đang sử dụng cách nói giảm, nói tránh là: Nếu trong câu có những từ ngữ diễn đạt ẩn ý, ​​nói tránh nghĩa. bình thường của nó.

Một số từ như mất, đi, qua đời, hy sinh, không tồn tại (dùng thay cho từ chết), không chăm chỉ, không siêng năng (thay cho lười biếng, lười biếng), kết quả không tốt (dùng thay cho từ thất bại, rớt hoặc bị điểm kém), không đẹp (thay vì xấu xí).

Cách dùng phép tu từ nói giảm nói tránh

Khi chúng ta giao tiếp hàng ngày, thay vì dùng những từ ngữ gây ấn tượng về bản chất của sự vật, sự việc, người nói có thể dùng những từ đồng nghĩa để giảm bớt cảm giác ghê tởm, đau khổ, thiếu lịch sự để người nghe không cảm thấy khó chịu. Hoặc bạn có thể sử dụng hình thức phủ định để loại bỏ các từ tích cực.

Xem thêm: Thế nào là từ mượn? Bài tập và ví dụ về từ mượn của tiếng Hán, Pháp, Anh….

Nêu tác dụng của những câu nói giảm nói tránh?

Qua định nghĩa mà muahangdambao.com đã đề cập ở trên, chúng ta dễ dàng nhận thấy, nói giảm nói tránh không phải là một biện pháp tu từ mang quá nhiều dụng ý nghệ thuật, mà nó là một biện pháp tu từ. phép tu từ không thể thiếu trong giao tiếp hàng ngày để cách diễn đạt của mỗi cá nhân thêm giản dị, lịch sự và nhẹ nhàng.

Dưới đây là một số trường hợp cụ thể mà bạn nên biết để sử dụng cách nói phù hợp nhất.

• Khi muốn trốn tránh cảm giác đau buồn, sợ hãi, yếm thế, thô tục, thiếu lịch sự.
• Khi bạn muốn thể hiện sự tôn trọng với người mà bạn đang nói chuyện. Ví dụ: những người có thứ bậc xã hội cao hơn bạn hoặc những người lớn tuổi hơn bạn.
• Khi bạn muốn góp ý một cách trung thực, tế nhị, lịch sự và có văn hóa để người nghe dễ tiếp thu ý kiến, góp ý của bạn.

*Ghi chú: Có những trường hợp không nên dùng cách nói giảm nói tránh như:

• Khi thực sự cần phê bình nghiêm túc, hãy nói thẳng thắn, đúng mực với người mắc lỗi.
• Khi cần lấy một thông tin khách quan, chính xác và trung thực như biên bản hành chính, biên bản cuộc họp…

Các ví dụ liên quan đến cách nói giảm và tránh

Dưới đây là một số ví dụ để giúp bạn hiểu rõ hơn về hùng biện này:

• Một bác sĩ từ phòng cấp cứu bước ra nói với chúng tôi: “Xin chia buồn cùng gia đình, các bác sĩ và y tá đã cố gắng hết sức nhưng bệnh nhân vẫn không qua khỏi”.

(“Đừng vượt qua nó’‘ ở đây là ám chỉ ‘chết.t’, bác sĩ nói vậy để giảm cảm giác đau buồn cho người nhà bệnh nhân)

• Tôi thấy rằng bạn không tập trung vào việc học trong những ngày này. Tôi cần phải sửa nó ngay bây giờ!

(“Không tập trung’ ở đây tương đương với “lười biếng”, “lười biếng”. Đây là cách nói hết sức nhẹ nhàng, tế nhị để những lời khuyên, góp ý xuất hiện ở phía sau trở nên dễ tiếp thu và đỡ gây ác cảm hơn cho người nghe.)

• Anh sẽ không bao giờ trở lại, mãi mãi nằm lại trên chiến trường Tây Nguyên.

(“Ở lại mãi mãi” đây ám chỉ cái chết của người lính. Cách nói như vậy nhằm giảm bớt cảm giác đau thương mất mát, đồng thời nhẹ nhàng thể hiện sự hi sinh vì Tổ quốc của người lính.)

• Đứa bé sơ sinh áp mặt vào bầu sữa mẹ ấm áp và cảm nhận hơi ấm tình mẫu tử đầu tiên trong đời.

(Từ “bầu sữa” đây là cách diễn đạt đặc biệt để tránh thô tục, thiếu lịch sự)

• Đây là một ngôi trường đặc biệt dành cho trẻ khiếm thính.

(Từ “điếc” đây là một cách nói nhẹ nhàng để tránh nói về “điếc”)

• Mẹ anh lại đi đứng nên anh sống với bà ngoại từ nhỏ.

(“Thực hiện một bước khác” ở đây là cách diễn đạt nhẹ nhàng, lịch sự để giảm bớt sự nói tránh của hành động “lấy chồng mới”, “tái hôn”)

• Bố mẹ tôi đã lâu không sống với nhau nên tôi đã phải chịu cảnh thiếu thốn tình cảm, sự quan tâm chăm sóc từ nhỏ.

(“không còn bên nhau” là cách nói nhẹ nhàng của từ “ly hôn”)

• Em đi vệ sinh một chút, anh chờ em ở cổng trường nhé!

(“Đi vệ sinh” đây là cách nói tránh lịch sự, tránh thô tục của việc đi giải quyết nhu cầu cá nhân)

Bài tập về các biện pháp làm giảm nói tránh và cách giải

Bài tập 1: Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có sử dụng cách nói tránh?

a1: Bạn cần phải nhẹ nhàng với bạn bè của bạn.

a2: Bạn nên nhẹ nhàng hơn với bạn bè của bạn.

b1: Vui lòng không hút thuốc trong phòng kín.

b2: Cấm hút thuốc trong phòng kín.

c1: Nói như bạn là không tử tế.

c2: Nói vậy là có ác ý.

d1: Hôm qua em lộn với anh, em xin lỗi.

d2: Hôm qua em có lỗi với anh, em xin lỗi.

Trả lời: Những câu in đậm là những câu có sử dụng cách nói tránh.

Bài tập 2: Dùng biện pháp tu từ nói giảm để đặt ít nhất 4 câu.

Trả lời:

(1) Bố mẹ chia tay từ khi tôi còn rất nhỏ, tôi về ở với bà ngoại.

(2) Hãy cố gắng luyện viết chữ đẹp hơn.

(3) Chiến sĩ hy sinh bảo vệ Tổ quốc.

(4) Ông của bạn Trâm Anh đã qua đời sáng nay.

(5) Tôi chưa làm bài luận này.

So sánh cách nói giảm và nói tránh với nói quá

Đây thực chất là hai biện pháp đối lập nhau. Nếu như biện pháp nói thiếu là làm giảm bản chất của lời nói thì nói quá là phóng đại và nâng quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả lên một mức độ cao hơn nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm với người nghe, người đọc.

Ngoài ra, không nên hiểu lầm rằng nói quá giống với nói dối, nói thật. Nói dối là nói sai về một sự vật hoặc sự kiện, tạo cảm giác rằng nó hoàn toàn không có thật, trong khi nói sự thật chỉ là phóng đại sự thật. Dưới đây là một số ví dụ về cách nói quá để bạn hiểu rõ hơn về phép tu từ và so sánh sự khác biệt với cách nói quá:

• Kỳ thi tuyển sinh đại học sắp tới khiến các học sinh cuối cấp mà tôi dạy lo lắng

(“Sợ sốt’‘ đây là một cách nói quá, nhấn mạnh cảm giác lo lắng tột độ)

• Chỉ cần chúng ta yêu nhau, chúng ta có thể cùng nhau đi đến bầu trời.

(“Lên tận mây xanh” ở đây là biện pháp phóng đại, dùng để nhấn mạnh cảm giác sung sướng, lâng lâng khi yêu)

Xem thêm: Tu từ là gì? Tác dụng và ví dụ về các biện pháp tu từ phổ biến

Như vậy, qua bài viết này, hi vọng các bạn đã nắm được thế nào là nói giảm nói tránh cũng như biết được một số ví dụ, bài tập điển hình về nói giảm nói tránh để có thể làm được những điều này. Bài tập liên quan hay nhất. Hi vọng các bạn sẽ vận dụng tốt phương pháp này trong văn học, nghệ thuật và cả trong cuộc sống!