Ô nhiễm môi trường là gì? Nguyên nhân

Ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên nghiêm trọng, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Để có biện pháp khắc phục, giảm thiểu tình trạng ô nhiễm hiện nay, bạn cần nắm vững khái niệm, thực trạng… Vậy ô nhiễm môi trường là gì? Nguyên nhân do đâu và cách khắc phục như thế nào?… Tất cả sẽ được chúng tôi giải đáp trong bài viết dưới đây của muahangdambao.com, dưới đây là nội dung thông tin chi tiết.

Ô nhiễm môi trường là gì?

Môi trường bao gồm tất cả các yếu tố tự nhiên và vật chất tồn tại xung quanh chúng ta. Nó ảnh hưởng đến mọi sự tồn tại và phát triển của con người cũng như các sinh vật khác.

Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi của các thành phần trong môi trường. Những thay đổi này không phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật về môi trường. Chúng để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người và vi sinh vật. Và đây cũng chính là nguyên nhân gây ra các thiên tai như bão, lụt, v.v.

Khái niệm ô nhiễm môi trường còn được hiểu là hiện tượng môi trường tự nhiên bị bẩn, cùng với đó là các tính chất vật lý, sinh học, hóa học của môi trường bị thay đổi, gây tác hại đến sức khỏe của con người. con người và các vi sinh vật khác trong tự nhiên.

Các dạng ô nhiễm môi trường hiện nay

Ô nhiễm không khí

Hiện tượng gây ra mùi khó chịu và giảm tầm nhìn xa do bụi, sự hiện diện của các chất lạ hoặc những thay đổi quan trọng trong thành phần của không khí và làm cho không khí trở nên ô uế.

Ô nhiễm nguồn nước

Môi trường nước bị ô nhiễm khi có các chất, hợp chất lạ ở dạng lỏng hoặc rắn. Sự thay đổi này làm cho nước trở nên độc hại đối với con người và động vật. Không những thế, nó còn làm giảm sự đa dạng trong môi trường. Ô nhiễm nước có tốc độ lan truyền và quy mô tác động lớn hơn nhiều so với không khí.

Ô nhiễm môi trường đất

Ô nhiễm môi trường đất là hậu quả của các hoạt động của con người làm thay đổi các nhân tố sinh thái khi vượt quá giới hạn sinh thái của quần xã sinh vật sống trong lòng đất. Môi trường đất là nơi sinh sống của con người và sinh vật ở rìa, là cái nôi của công trình dân dụng và văn hóa nhân loại. Nhưng với sự phát triển kinh tế, quá trình đô thị hóa hiện nay khiến diện tích canh tác bị thu hẹp, chất lượng bị suy giảm.

Một số dạng ô nhiễm môi trường khác

Ngoài 3 loại ô nhiễm cơ bản trên còn có một số loại ô nhiễm khác, đó là:

• Ô nhiễm phóng xạ: Sự lắng đọng các hợp chất phóng xạ trên bề mặt hoặc trong chất rắn, lỏng hoặc khí. Sự hiện diện của chúng là ngoài ý muốn hoặc không mong muốn của con người.
• Ô nhiễm tiếng ồn: Tiếng ồn trong môi trường vượt quá một ngưỡng nhất định sẽ gây khó chịu cho con người hoặc động vật. Các hoạt động gây ô nhiễm tiếng ồn chủ yếu từ các phương tiện giao thông, động cơ máy bay, máy bay hay tàu hỏa, v.v.
• Ô nhiễm ánh sáng: Đây cũng được coi là một dạng ô nhiễm môi trường phổ biến hiện nay. Là hiện tượng cho biết các nguồn sáng tự nhiên hoặc nhân tạo gây khó chịu, chói, sáng và lộn xộn quá mức, làm giảm tầm nhìn và lãng phí năng lượng.
• Ô nhiễm sóng điện từ: Khi các loại sóng điện từ do điện thoại, máy tính… phát ra có mật độ quá cao sẽ gây ô nhiễm cục bộ hoặc toàn cầu.

Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường hiện nay

Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường là gì? Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường hiện nay, đó là:

Ô nhiễm môi trường do các yếu tố tự nhiên

• Sạt lở núi, sạt lở bờ sông vào dòng nước làm giảm chất lượng nguồn nước.
• Khói, bụi từ núi lửa phun theo nước mưa rơi xuống.
• Sự hòa tan của các muối khoáng với nồng độ quá cao như kim loại nặng, asen, flo,… gây ô nhiễm nguồn nước.
• Sự phân hủy xác sống thành các chất hữu cơ có thể ngấm vào lòng đất, ngấm dần vào mạch nước ngầm hoặc xác động thực vật trôi nổi trên nguồn nước, gây ô nhiễm trực tiếp. Với hệ thống kênh rạch chằng chịt, kết nối với nhau khi xảy ra thiên tai, lũ lụt, bão lũ rất dễ bị cuốn trôi nên rất khó kiểm soát.

Ô nhiễm môi trường do yếu tố con người

Từ các hoạt động:

• Con người sử dụng nước với nhiều mục đích khác nhau từ nhà hàng, bệnh viện, quán ăn, v.v.
• Nguồn nước từ hoạt động này chứa nhiều chất thải như dầu mỡ, chất rắn, vi khuẩn… không qua xử lý mà thải trực tiếp ra ao hồ, sông, suối… gây ô nhiễm nguồn nước.

Từ hoạt động trồng trọt:

• Chất thải từ phân, nước tiểu của gia súc, gia cầm… không được thu gom, xử lý.
• Các hoạt động phun xịt thuốc trừ sâu, hóa chất độc hại… làm ô nhiễm nguồn nước mặt, nước ngầm.

Từ hoạt động công nghiệp:

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đang diễn ra mạnh mẽ, trở thành xu thế của tất cả các quốc gia hiện nay, trong đó có Việt Nam. Lượng chất thải từ hoạt động này là vô cùng lớn, có thể là chất khí, chất rắn…và có sự khác biệt giữa các ngành công nghiệp. Mức độ ô nhiễm từ các hoạt động công nghiệp chiếm % lớn nhất.

Chất thải xe cộ:

Trong tổng lượng chất gây ô nhiễm môi trường hiện nay, khí thải từ các phương tiện giao thông đường bộ đang giữ vị trí hàng đầu hiện nay. Ô tô và xe máy là nguồn gây ô nhiễm lớn nhất hiện nay. Theo các chuyên gia, xe sử dụng xăng và dầu diesel đều tạo ra nhiều khí độc hại như VOC, Benzen…

Sử dụng nhiên liệu hóa thạch để đun nấu:

CO2 là nguyên nhân hàng đầu gây ra hiệu ứng nhà kính, được coi là ô nhiễm không khí tồi tệ nhất. Mỗi năm, hàng tỷ CO2 thải ra môi trường từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch

Ô nhiễm chất phóng xạ

Các chất phóng xạ cũng là một nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường. Chúng được hình thành từ các vụ nổ hạt nhân hoặc các quá trình tự nhiên như sự phân rã phóng xạ của radon.

Thực trạng ô nhiễm môi trường

Ô nhiễm môi trường đang là vấn đề “nóng” hiện nay, đòi hỏi sự vào cuộc của nhiều tổ chức, cá nhân, chính quyền địa phương, các cấp, các ngành, đặc biệt là sự quan tâm của mọi người dân. Hiện trạng ô nhiễm môi trường ở Việt Nam được thể hiện cụ thể qua các chỉ số sau:

• Quá trình ô nhiễm không khí đang nhận được sự quan tâm của rất nhiều người, được các cơ quan báo chí, truyền thông đề cập liên tục trong giờ vàng. Chỉ số AQI (chỉ số định lượng về chất lượng không khí) của nước ta liên tục ở mức thấp nhất tại Hà Nội và TP.HCM. Tại một số nơi, chỉ số này liên tục tăng cao, ở mức nguy hiểm, cảnh báo người dân hạn chế ra ngoài, nhất là vào mùa đông ở miền Bắc, nơi có khói bụi kết hợp với sương mù.
• Phương thức xử lý rác thải ở các đô thị còn lạc hậu, tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Theo thống kê, hiện cả nước có 183 khu công nghiệp, khu chế xuất thì hơn 60% trong số đó chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung.
• Quá trình thu gom chất thải rắn đạt khoảng 60-70%, chất thải nguy hại chưa được quan tâm đúng mức. Phương pháp xử lý chất rắn tới 95% bằng phương pháp chôn lấp.
• Bên cạnh đó, quá trình ô nhiễm này còn bắt nguồn từ ý thức của con người. Các hành vi như xả rác bừa bãi, không phân loại rác tại nguồn, sử dụng quá nhiều rác thải nhựa.
• Cây cối hoa màu qua quá trình sinh trưởng bằng nguồn nước bị ô nhiễm sẽ bị thay đổi tính chất hoặc chết. Đất đai ngày càng bạc màu, không canh tác được, khô hạn kéo dài làm giảm năng suất.
• Nhiều ổ dịch cúm A H5N1, cúm A H1N1, SAR CoV 1, SAR CoV 2…
• Hiện tượng cháy rừng, sạt lở đất xảy ra thường xuyên, trên diện rộng đã ảnh hưởng đến các hệ sinh thái, làm biến đổi tính chất của đất và hệ sinh thái nghiêm trọng.

Hậu quả của ô nhiễm môi trường

Nêu hậu quả của ô nhiễm môi trường? Ô nhiễm môi trường để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng không chỉ đối với môi trường không khí, nguồn nước mà còn đối với sức khỏe con người như:

• Ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp của cả con người. Khí thải từ các phương tiện có hại cho phổi. Trong các loại bụi thì bụi mịn là nguyên tố nguy hiểm nhất, nó có thể tồn tại trong không khí và phát tán đi xa. Ô nhiễm không khí cũng làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim, đặc biệt ở phụ nữ mang thai, người già và trẻ em dưới 15 tuổi.
• Việc sử dụng hóa chất trong sản xuất là điều tất yếu. Khi dùng với liều lượng lớn sẽ làm dưa dư thừa và ngấm xuống đất. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cân bằng sinh học trong đất, cây trồng mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Một số bệnh gặp phải khi sử dụng nông sản nhiễm độc là gan to, trí tuệ trẻ em giảm sút…
• Con người, động vật và thực vật khi sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm dễ mắc một số bệnh như tiêu chảy, tả, thương hàn hay viêm gan, viêm não, v.v.

Biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường

Để kiểm soát tốt tình trạng ô nhiễm môi trường, người dùng có thể áp dụng một số biện pháp xử lý sau:

• Tuyên truyền, nâng cao ý thức người dân như vứt rác đúng nơi quy định, xử lý và phân loại rác thải, hạn chế sử dụng rác thải nhựa…, giáo dục ý thức trẻ em các cấp, tổ chức các chương trình ngoại khóa…
• Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, có chế tài xử lý các hành vi gây ô nhiễm môi trường.
• Hạn chế tối đa việc sử dụng hóa chất thải, thay thế bằng hóa chất tẩy rửa vi sinh.
• Thường xuyên thanh tra, kiểm tra các nhà máy sản xuất công nghiệp.
• Đầu tư máy móc, thiết bị công nghệ hiện đại trong xử lý, chôn lấp chất thải khoa học.
• Nâng cao nhận thức và chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ làm công tác môi trường.
• Sử dụng các nguồn năng lượng sạch, thân thiện với môi trường như mặt trời, gió,… Tăng cường trồng cây xanh, phủ xanh đất trống đồi núi trọc.

Với những thông tin trong bài viết “Ô nhiễm môi trường là gì? Nguyên nhân – Thực trạng – Tác hại và Cách khắc phục”, hi vọng sẽ giúp ích cho các bạn. Các tổ chức, cá nhân hãy chung tay bảo vệ môi trường xanh – sạch – đẹp để đảm bảo chất lượng môi trường sống và sức khỏe của chúng ta.