Ổ sinh thái – Giới hạn sinh thái là gì? Cho ví dụ và bài tập áp dụng

Trong chương trình Sinh học lớp 12 chúng ta sẽ được tiếp cận với rất nhiều khái niệm và giới hạn sinh thái và ổ sinh thái là một trong số đó. Vậy, giới hạn sinh thái, ổ sinh thái là gì? Cùng muahangdambao.com tìm hiểu ngay trong bài viết hữu ích dưới đây!

Giới hạn sinh thái là gì?

giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định trong môi trường. Qua đó, sinh vật có thể tồn tại và phát triển ổn định theo thời gian. Mỗi loài trên trái đất có một giới hạn sinh thái khác nhau.

Ví dụ: Hầu hết các loài thực vật ở vùng nhiệt đới quang hợp tốt nhất ở nhiệt độ 20 đến 30 độ C. Ở nhiệt độ dưới 0 độ C hoặc cao hơn 40 độ C, thực vật sẽ ngừng quang hợp. .

Hiện nay, có hai nhóm nhân tố sinh thái chính ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sống và phát triển của các loài sinh vật, bao gồm:

• Nhóm nhân tố phi sinh vật: Nhóm này bao gồm các điều kiện sống như ánh sáng, nhiệt độ trong không khí, độ ẩm….
• Nhóm nhân tố sinh vật: Nhóm này bao gồm các sinh vật sống có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến các sinh vật khác xung quanh như vi khuẩn, nấm, động vật, thực vật, v.v.

Nêu các thành phần chính của giới hạn sinh thái?

Giới hạn sinh thái sẽ bao gồm giới hạn trên (max), giới hạn dưới (min), khoảng thuận lợi (cực thuận) và khoảng chống chịu. Khi vượt quá các điểm giới hạn trên và dưới này, sinh vật sẽ chết.

• Khoảng thuận lợi: Trong khoảng này đảm bảo các điều kiện thuận lợi cho sinh vật phát triển theo các hoạt động sống tốt nhất kể cả các nhân tố sinh thái ở mức độ phù hợp.
• Phạm vi chịu đựng: Phạm vi này sẽ bao gồm các yếu tố sinh thái gây ra sự ức chế đối với chức năng sinh lý bình thường của sinh vật.

Ví dụ sau khi xác định giới hạn sinh thái là gì:

Ví dụ 1: Các loài cá rô phi sinh sống ở nước ta sẽ có giới hạn sinh thái trên khoảng 42 độ C, giới hạn dưới khoảng 5 độ C. Giới hạn sinh thái thuận lợi sẽ nằm trong khoảng từ 23 đến 37 độ C. Tức là cá rô phi sẽ tồn tại và phát triển tốt sinh hoạt trong khoảng nhiệt độ cực đoan từ 23 đến 37 độ C. Đồng thời, nó sẽ chết ở nhiệt độ giới hạn trên và dưới.

Ví dụ 2: Giới hạn sinh thái của xương rồng sống ở sa mạc sẽ là từ 22 đến 42 độ C. Giới hạn dưới là khoảng 22 độ C và giới hạn trên sẽ là 42 độ C, khoảng nhiệt độ thuận lợi nhất để xương rồng sinh sống. tốt là 32 độ C.

Ổ sinh thái là gì?

Ổ sinh thái của loài là “không gian sinh thái”, trong đó tất cả các nhân tố sinh thái của môi trường đều nằm trong giới hạn sinh thái cho phép loài tồn tại và phát triển lâu dài.

– Sự thích nghi với từng nhân tố sinh thái của loài sẽ tạo nên ổ sinh thái riêng của loài đó. Ví dụ: có hốc sinh thái nơi ở (có loài sống trên cao nhưng có loài sống dưới đất), hốc sinh thái ưa sáng (có loài cây ưa sáng và ưa bóng), hốc sinh thái dinh dưỡng (có kích thước về thức ăn, loại thức ăn, hình thức dùng để bắt mồi… của từng loài), ổ sinh thái về thời gian sống của từng loài (như thời gian săn mồi, thời gian sinh sản của loài trong ngày hoặc trong ngày). một năm)…

– Cạnh tranh là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến hình thành các ổ sinh thái. Cạnh tranh sẽ ảnh hưởng đến sự phân bố địa lý và môi trường sống của các loài. Nhiều loài sống cùng một nơi, nhưng thức ăn của mỗi loài sẽ khác nhau. Cạnh tranh còn ảnh hưởng đến sự phân hóa hình thái của các sinh vật trên Trái đất.

– Nhờ có sự phân hóa các ổ sinh thái nên mức độ cạnh tranh trong môi trường cũng giảm đi phần nào, nhiều loài sinh vật vẫn có thể cùng chung sống trong một khu phân bố nhất định.

Hướng dẫn làm bài tập về giới hạn sinh thái

Các dạng câu hỏi cũng như bài tập xoay quanh giới hạn sinh thái thường không quá phức tạp và rất dễ làm. Điều quan trọng nhất là học sinh cần nắm vững các khái niệm nêu trên và biết cách vẽ sơ đồ mô tả giới hạn của sinh vật.

Thông thường, dạng bài tập xoay quanh vấn đề này là xác định nó thuộc nhóm nhân tố sinh thái nào? Xác định chính xác cực trên, cực dưới và cực thuận của một sinh vật nào đó.

Ví dụ về bài tập sau: Chuột sống trong môi trường rừng mưa nhiệt đới có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như: Mức độ ngập úng, độ xốp của đất, sự sinh sôi của kiến, nhiệt độ không khí, độ ẩm, ánh sáng hàng ngày, rắn hổ mang, cây gỗ, gió thổi, gỗ mục nát. , khô thảm lá, sạt lở đất dốc, sâu ăn lá và lượng mưa hàng năm. Bạn cần sắp xếp lại các nhân tố đó sao cho phù hợp với từng loại nhân tố sinh thái.

Lời giải bài tập trên như sau:

• Nhóm nhân tố sinh thái hữu sinh sẽ bao gồm các nhân tố sau: Kiến, rắn hổ mang, sâu ăn lá, cây cối, thực vật.
• Nhóm nhân tố sinh thái vô sinh sẽ bao gồm các nhân tố sau: Mức độ ngập úng, độ tơi xốp của đất, nhiệt độ trong không khí, độ ẩm, ánh sáng, gió thổi, gỗ mục nát, thảm lá khô, độ dốc của sườn dốc và lượng mưa.

=> Việc xác định này thực ra không quá khó nếu chúng ta đã học thuộc và hiểu rõ các khái niệm liên quan đến nhóm nhân tố sinh thái.

Đối với dạng sơ đồ mô tả, bạn sẽ phải xác định giới hạn trên, giới hạn dưới (đây đều là những điểm gây chết sinh vật đó) cũng như xác định sinh vật sẽ phát triển. thuận lợi phát triển trong bất kỳ điểm thuận lợi.

Hướng dẫn làm bài tập liên quan đến ổ sinh thái

Bài tập: Lấy 2 ví dụ trực quan về hốc sinh thái. Nêu ý nghĩa của sự phân hóa ổ sinh thái trong các ví dụ trên.

Đáp án của bài tập như sau:

Ví dụ:

Trong một ao người ta có thể nuôi hỗn hợp nhiều loài cá với nhau. Vì mỗi loài sẽ có một ổ sinh thái riêng nên khi nuôi chung trong một ao sẽ giảm mức độ cạnh tranh gay gắt với nhau.

Việc nuôi ghép nhiều loại cá khác nhau như vậy sẽ giúp người nuôi tận dụng được nguồn thức ăn trong tự nhiên cũng như không gian mặt nước, từ đó đạt năng suất cao hơn trong nuôi trồng.

Nghĩa:

Nơi ở là nơi cư trú của loài, còn ổ sinh thái không chỉ là nơi ở mà nó còn là phương thức sinh sống, tồn tại của loài đó.

Do hốc sinh thái tạo nên sự cách ly sinh thái giữa các loài nên nhiều loài vẫn có thể cùng chung sống trong một khu vực mà không dẫn đến sự cạnh tranh quá gay gắt.

Giới hạn sinh thái và hốc sinh thái là mảng kiến ​​thức rất quan trọng trong chương trình sinh học lớp 9. Hi vọng qua bài tổng hợp này của muahangdambao.com đã giúp các em tự tin hơn khi làm tốt các bài tập liên quan.