Sán lá gan kí sinh ở đâu? Triệu chứng và cách phòng tránh sán lá gan

Bệnh sán lá gan là bệnh phổ biến xảy ra khắp nơi trên thế giới. Nguyên nhân gây bệnh là do một loại ký sinh trùng sống ký sinh trong gan người. Vậy sán lá gan là gì, sán lá gan ở đâu? Hãy cùng tìm hiểu về loại ký sinh trùng này và cách phòng tránh qua bài viết dưới đây.

Tìm hiểu bệnh sán lá gan là gì?

Sán lá gan là một loại ký sinh trùng phổ biến ở người thuộc họ Trematodes. Sán lá gan lớn phổ biến hơn ở miền Bắc Việt Nam, trong khi sán lá gan nhỏ phổ biến hơn ở miền Nam Việt Nam. Người mắc bệnh sán lá gan thường có triệu chứng đau vùng gan, rối loạn hệ tiêu hóa, khó tiêu, đôi khi vàng da, xơ gan.

Bệnh này rất dễ nhầm lẫn với viêm gan virus, bệnh gan do các ký sinh trùng khác như amip, giun đũa ở chó, mèo… hay ung thư gan (u gan), đau dạ dày…

Nêu đặc điểm cấu tạo của sán lá gan?

Sán lá gan là một loại ký sinh trùng có hình phẳng, cơ thể hình lá, không phân đốt, kích thước từ vài mm đến vài cm. Chúng có giác hút ở bụng và miệng. Nếu như giác hút ở bụng giúp sán dễ dàng bám vào các cơ quan của vật chủ thì giác hút ở miệng giúp chúng hút chất dinh dưỡng từ cơ thể vật chủ.

• Ngoài miệng, sán còn có hầu, thực quản, manh tràng. Cơ quan sinh sản bao gồm cơ quan sinh dục đực và cái.
• Cơ quan sinh dục đực gồm 2 tinh hoàn, phân nhánh hoặc chia thành nhiều thùy tùy loài, chứa 2 ống dẫn tinh.
• Hệ thống sinh sản nữ bao gồm một buồng trứng nhỏ, có lá hoặc phân nhánh, các ống dẫn trứng thông với buồng trứng và lỗ sinh dục nữ nằm liền kề với lỗ sinh dục nam. Túi noãn hoàng nằm ở hai bên cơ thể sán lá gan. Buồng trứng là nơi hình thành trứng và tử cung là nơi chứa trứng của loài sán này.

Triệu chứng của bệnh sán lá gan là gì?

Sán lá gan nhỏ

Nhiều bệnh nhân mắc sán lá gan nhỏ không có triệu chứng rõ ràng và chỉ được phát hiện khi khám, xét nghiệm tổng quát. Triệu chứng sẽ rõ ràng hơn khi người bệnh nhiễm nhiều sán lá gan nhỏ (hơn 100 con), với các giai đoạn sau:

• Giai đoạn khởi phát: Người bệnh bị rối loạn tiêu hóa, nôn, tiêu chảy, táo bón xen kẽ, chán ăn. Ngoài ra, bệnh nhân có thể phát ban với bạch cầu ái toan tăng cao.
• Giai đoạn toàn phát: Người bệnh có triệu chứng sụt cân, đau bụng. Trường hợp nặng, gan sẽ to, cứng và đau, túi mật sưng to và dày lên gây tắc mật, ứ mật, vàng da. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, người bệnh sẽ bị thiếu máu, xơ gan, tăng áp lực tĩnh mạch cửa, suy kiệt dần và tử vong.

Sán lá gan lớn

Đối với bệnh sán lá gan lớn, giai đoạn khởi phát thường kéo dài 2-3 tháng và tương ứng với giai đoạn ấu trùng bắt đầu di chuyển trong mô gan về phía túi mật. Triệu chứng là đau đầu, sốt nhẹ, mệt mỏi, tiêu chảy, đau bụng dưới bên phải. Bác sĩ khám thì thấy gan to ra, sờ vào thấy đau, bạch cầu ái toan trong máu tăng 70%-80%.

Giai đoạn toàn phát: Người bệnh có các triệu chứng như viêm túi mật cấp, gan to, đau, sốt kèm rét run, rối loạn chức năng mật, tiêu chảy và táo bón, vàng da, dị ứng, suy nhược toàn thân. Bệnh dai dẳng nhiều năm, nhưng ít khi tiến triển thành xơ gan.

Sán lá gan sống ở môi trường nào?

Vòng đời của sán lá gan (cả lớn và nhỏ) đều phải ký sinh ở người và động vật để phát triển mạnh. Nhưng sán lá gan sống ở đâu và di chuyển vào cơ thể như thế nào?

Sán lá gan ký sinh chủ yếu trên người và một số động vật như chó, mèo, chuột… Trứng sán này thải ra ngoài theo phân và gặp môi trường nước ngọt như sông, suối, ao hồ… Trứng lơ lửng trong nước và gây ô nhiễm nước . ốc nước ngọt, ốc nuốt. Lúc này, ấu trùng sán chui ra khỏi trứng và phát triển tuần tự từ túi bào tử đến ấu trùng đuôi. Sau đó, chúng có thể bám hoặc chui vào da và vảy của các loài cá khác nhau.

Khi người dân ăn rau sống, cá tươi, uống nước chưa đun sôi kỹ sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh sán lá gan. Khi ấu trùng sán vào dạ dày, nó sẽ di chuyển xuống tá tràng và trở lại túi mật để đến gan. Sau khi xuyên qua nhu mô gan, ấu trùng phát triển thành con trưởng thành, đẻ trứng vào đường mật và sinh sản.

Cách phòng bệnh sán lá gan như thế nào?

Hiện nay, nhiều người nghĩ rằng có thể phòng ngừa ký sinh trùng đơn giản bằng cách uống thuốc trị giun (albendazole hoặc mebendazole), nhưng thực tế mỗi loại thuốc chỉ điều trị một số loại ký sinh trùng nhất định. Vì vậy, cách phòng bệnh quen thuộc vẫn là ăn chín – uống sôi.

Nhưng hiện nay nhiều người không quan tâm, thậm chí coi thường sức khỏe của mình. Nhiều người có sở thích ăn gỏi cá sống, gỏi ốc sống, ăn rau sống mà không chú ý đến vệ sinh an toàn thực phẩm.

Để không lây nhiễm sán lá gan nhỏ, tốt nhất là tránh ăn gỏi cá, không phóng uế bừa bãi, vệ sinh đúng cách chất thải của vật nuôi trong nhà. Cần phát hiện bệnh sớm để điều trị và phát hiện sớm tác nhân gây bệnh.

Để phòng bệnh sán lá gan, bạn không nên ăn rau sống, nhất là các loại mọc dưới nước. Khu vực trồng rau phải tách biệt với khu vực chăn nuôi gia súc, gia cầm

Có thể bạn quan tâm:

Flagella xanh là gì? Hình thức dinh dưỡng đặc biệt của trùng roi xanh là gì?

Đa dạng sinh học là gì? Tìm hiểu về đa dạng sinh học ở Việt Nam

Đây là câu trả lời cho câu hỏi Sán lá gan sống ở đâu? cùng một số kiến ​​thức về bệnh sán lá gan. Đây là loại ký sinh trùng rất hay gây bệnh cho người nên bạn cần hết sức lưu ý để tránh mắc các bệnh liên quan đến loại sán này.